Overlevingskunstenares Tina Turner wordt vandaag 75

Tina Turner wordt vandaag 75 jaar. De 'Queen of Rock and Roll' overwon heel wat obstakels op haar weg naar de roem. Het levensverhaal van 'Tante Tina' leest als een Griekse tragedie.

Saint Louis, Missouri, een winteravond in 1956: twee jonge vrouwen stappen de Club Manhattan binnen, dé rhythm and blues-tent van de stad die elke avond livemuziek serveert. De vrouwen komen kijken naar The Kings of Rhythm. Anna Mae Bullock, toen zeventien jaar, en haar oudere zus Aillene zijn hier al vaker geweest. Toch zal deze avond totaal anders verlopen dan de vorige.

Fascinatie voor charisma van Ike
Bandleider Ike Turner komt op het podium, de band zet in. Anna is gefascineerd door de charismatische man die meerdere instrumenten perfect beheerst.

Enkele weken eerder had Anna hem backstage ontmoet en sindsdien heeft hij haar al verschillende keren gevraagd of ze backingzangeres in zijn band wil worden. Ze lachte die vraag telkens vriendelijk weg.

Moedig
Maar die avond springt Anna tijdens een pauze op het podium, grijpt de microfoon vast en begint te zingen. Alle blikken richten zich op haar, een golf van verwondering gaat door de zaal. Ike Turner is eerst stomverbaasd, vervolgens begeesterd door de krachtige stem en de ongelooflijke moed van dit meisje met de fraaigedraaide benen. In Club Manhattan zet Anna Mae Bullock haar eerste stap om één van de succesvolste vrouwen uit de popgeschiedenis te worden.

Als ik maar geen katoenplukster word
Op 26 november 1939 werd Anna Mae Bullock geboren in Brownsville, Tennessee. Ze groeit op in het nabijgelegen Nutbush, een gehucht met tweehonderd zielen. Ze zingt er als kind in het gospelkoor van de Baptistenkerk en heeft slechts één droom: er niet verkommeren als katoenplukster zoals de andere vrouwen in haar omgeving.

Muziek als vluchtroute
Ook voor Ike Turner is muziek de enige uitweg uit een armoedig bestaan. Als kind krijgt hij al te maken met geweld in racisme in Clarksdale, Mississippi: zijn vader wordt door een blanke agent doodgeslagen. Als tiener steekt hij al zijn energie in de bluesmuziek.

Toen hij Anna Mae ontmoette in Saint Louis, was hij al aardig op weg een ster te worden. Niet alleen speelde hij in twee succesvolle bands, hij had in het begin van de jaren vijftig in de legendarische Sun-studio in Memphis de nummer 1 hit 'Rocket 88' opgenomen. Velen erkennen dat nummer als de eerste rock-'n-rollsong ooit.

Van gast- tot leadzangeres
Ike erkende het talent van 'Little Ann', zoals hij haar noemde, en liet haar voor hem werken: aanvankelijk als gastzangeres, daarna als lid van zijn achtergrondkoor. De enthousiaste reacties van het publiek lieten hem besluiten haar de rol van leadzangeres te geven.

Sexy, wild en ongetemd
Hij besloot van haar een ster te maken en liet haar van naam veranderen: Tina Turner was geboren. Tina, omdat die naam hem herinnerde aan de heldin uit de tv-reeks 'Sheena, Queen of the Jungle'. Dat hij haar zijn familienaam oplegde, was het eerste teken van zijn bezitterigheid. Hij peperde haar ook in hoe ze eruit moest zien: sexy, wild en ongetemd. Hij kocht haar uitdagende podiumoutfits en deed haar dure kleren en juwelen cadeau.

A Fool in Love
Zijn 'schepping' Tina Turner werd zijn muzikale trekpaard. Ze traden niet meer op als onderdeel van The Kings of Rhythm, maar werden The Ike & Tina Turner Revue. Met groot succes. in 1960 werd 'A Fool in Love' hun eerste grote hit. Er werden meer dan een miljoen plaatjes van verkocht en het nummer bereikte de tweede plaats in de Amerikaanse R&B-charts. 'River Deep, Mountain High', 'Proud Mary', 'Nutush City Limits' zijn slechts de grootste uit een lange reeks hits die ze samen tussen 1960 en 1975 scoorden.

In 1962 trouwden de twee in het Mexicaanse Tijuana. De rolverdeling was duidelijk: hij was haar redder, die haar uit haar trieste leven bevrijd had enhij zag haar als zijn garantie op een rijkelijk inkomen. Een situatie die slecht moest aflopen.

Drank en drugs
Al gauw begon Ike zijn donkere kant te tonen. Tegen het eind van de zestiger jaren greep Tina's muzikale mentor naar alcohol en drugs. Tina werd het slachtoffer van zijn grillen. Hij zette haar psychisch onder druk en sloeg haar.

Zelfmoordpoging
In een interview in 1986 herinnerde Tina zich: "Vlak voor een optreden sloeg hij me vol in mijn gezicht en brak hij twee tanden". Ze ging toch het podium op en zong met haar mond vol bloed. Wat volgde, was een haat-liefdeverhouding. Ze was bang van hem, maar raakte niet los van hem.  In 1968, na een zoveelste woedeaanval van Ike, slikte Tina 50 valiumpillen. Ze overleefde het. Toen ze het ziekenhuis verliet en Ike haar stond op te wachten, dacht ze: "Wel, in de hemel ben ik nog niet geraakt".

Tina begon zich gaandeweg te verweren. In juni 1976, tijdens een vlucht van Los Angeles naar Dallas, kwam het tot een handgemeen. Hij sloeg haar, zij sloeg hem, er vloeide aan beide kanten bloed. Haar geduld was op: ze vluchte, dook onder bij vrienden en vroeg de scheiding aan.

Enkel naam bleef over
Het aanslepende scheidingsproces liet haar berooid achter. Enkel haar artiestennaam hield ze over, ze was immers al aan een solocarrière begonnen. Tina was eindelijk vrij, maar de relatiestress eiste haar tol. Eind de jaren zeventig lag haar carrière aan diggelen. Om haar zonen op te voeden, moest ze als poetsvrouw werken en voedselbonnen inzamelen. Maar de muziek gaf ze niet op: stilaan begon ze weer in kleine clubs op te treden, vaak voor amper honderd toeschouwers.

Spiritualiteit
In deze moeilijke periode vond ze troost in de spiritualiteit van het Nicheren-boeddhisme. Ze moest nog heel vaak de mantra 'Nam Myoho Renge Kyo' zingen voor ze in 1984 met 'Private Dancer' haar grandioze comeback maakte. Terwijl Ike in 1989 wegens drugsbezit in de gevangenis belandde en hij in 2007 aan een overdosis cocaïne stierf, kende Tina een stralende solocarrière.

Tot vandaag geldt Tina Turner als een van de belangrijkste vrouwen in de popgeschiedenis. Supersterren als Rihanna, Lady Gaga en in het bijzonder Beyoncé waren er zonder haar voorbeeld wellicht niet geweest. In 1991 werden Ike & Tina Turner opgenomen in de Rock & Roll Hall of Fame.

Zwitsers
Sinds de jaren negentig woont Tina Turner in het Zwitserse Küssnacht. Het bevalt haar daar zo goed dat ze vorig jaar besloot haar Amerikaanse nationaliteit in te ruilen voor de Zwitserse. Ze moest er een examen voor doen waarin haar kennis van het Duits en de Zwitserse geschiedenis werd getest. Ze slaagde met glans.  Nog vorig jaar trouwde ze in Zwitserland met Erwin Bach, met wie ze al sinds 1985 samen is. Bach is 17 jaar jonger dan zij.

Haar leven, met hoge toppen en diepe dalen, triomfen en tragediën, verliep niet minder spectaculair dan dat van iconen als Elvis Presley en Michael Jackson. Alleen: Elvis werd slechts 42, Jackson 50. Tina Turner heeft het allemaal overleefd.