Europese leiders wachten met een bang hart af
Frankrijk weet vanavond welke twee kandidaten het tegen elkaar zullen opnemen in de tweede ronde van de presidentsverkiezingen. Als de duo’s Le Pen-Mélenchon of Fillon-Mélenchon doorgaan, doemt het spook van een referendum over een Frexit op.
De EU-leiders zullen vanavond om 20.00 uur met ingehouden adem kijken naar de twee gezichten die op het tv-scherm van TF1 geprojecteerd worden. Van de vier presidentskandidaten die een kans maken om door te stoten naar de tweede ronde, zijn er twee die een referendum over een Frexit willen houden: Marine Le Pen en Jean-Luc Mélenchon.
Het boegbeeld van het Front National heeft het nooit onder stoelen of banken gestoken dat ze komaf wil maken met de EU. Maar zo’n belangrijke beslissing wil ze niet in haar eentje nemen. Eerst zal ze proberen om via onderhandelingen Frankrijk zijn soevereiniteit terug te geven over zijn munt, zijn economisch beleid en zijn grenzen.
Volgens de Franse grondwet geniet de president het privilege om een referendum af te kondigen
Als dat niet lukt – en het kan onmogelijk lukken – wil ‘presidente Le Pen’ een referendum over een Frexit houden. Dat is volgens de Franse grondwet een privilege van de president. ‘Ik wil dat de Fransen beslissen. Ik zal geen brutale beslissing nemen zonder de toelating van de Fransen’, zegt ze daarover. Als de Fransen tegen een Frexit stemmen, wil ze zelfs opstappen uit het Elysée.
Jean-Luc Mélénchon eist in zijn programma dat er een einde komt aan de onafhankelijkheid van de Europese Centrale Bank en de ‘absurde regels’ van het stabiliteitspact. Hij belooft de Fransen zoveel lekkers dat hij weet dat Parijs onmogelijk zijn begrotingstekort zal kunnen beperken tot 3%. Ook wil hij een streep trekken door het vrijhandelsakkoord met Canada en een einde maken aan de detachering van werknemers.
Net als Le Pen wil Mélenchon daarover eerst onderhandelen met de andere EU-leiders. Hij maakt zich sterk dat de andere EU-landen gewilliger zullen zijn tegenover het grote Frankrijk dan ze waren tegenover het kleine Griekenland. Daarna moeten de Fransen bij referendum kunnen beslissen of ze in de EU blijven of niet. Dat is zijn plan A. Er is ook een plan B, waarbij Frankrijk niet langer zou bijdragen aan de Europese begroting en opnieuw kapitaal- en grenscontroles zou invoeren.
Onzekerheid
De kans dat het tot een Frexit komt, is minimaal. ‘De Fransen blijven massaal achter het lidmaatschap van de EU en de euro staan: het is nog altijd 85%’, zegt Gilles Finchelstein, directeur-generaal van de Fondation Jean-Jaurès. ‘Een van de redenen waarom Marine Le Pen tegen het glazen plafond blijft botsen, is precies haar pleidooi voor een terugkeer naar de Franse franc.’
Maar alleen al de onzekerheid en de onderhandelingen, boven op de Brexit, zouden zwaar wegen op de werking van de EU en voor jarenlange onrust zorgen.
Het nachtmerriescenario voor de EU zondag is dat het tot een tweede ronde komt tussen Le Pen en Mélenchon. Maar ook een duel tussen Mélenchon en François Fillon zou slecht nieuws zijn voor Brussel, aangezien peilingen in dat geval een overwinning van Mélenchon voorspellen.
De kans is klein dat president Le Pen of president Mélenchon ook een parlementaire meerderheid zou hebben – de parlementsverkiezingen vinden plaats op 11 en 18 juni. Het zou hen vanaf dag 1 opzadelen met een vijandige regering. ‘Een cohabitatie met Le Pen of Mélenchon als president zou Frankrijk in een periode van instabiliteit en politieke crisis doen belanden, met het risico op een verlamming van de EU’, zegt Finchelstein.
|
